TÂM LÝ NGHỀ SALE
Phạm
Phương Thúy
Nghề bán hàng không
cần chỉ tạo ra doanh số, bởi mục đích sâu xa của công việc này là phục vụ
cuộc sống. Vì thế, người bán hàng cần có tâm và tầm trong nghề… tâm lý.
Một tiệm bánh pizza ở nước ngoài
ngày nọ đã công bố một hình thức khuyến mại kỳ lạ: tặng bánh cho bất kỳ ai
mang đến tiệm các trang quảng cáo về những tiệm bánh pizza khác, được xé ra
từ quyển niên giám điện thoại. Kết thúc đợt khuyến mại này, doanh số bán hàng
của tiệm đã tăng lên thấy rõ, vì phần lớn các quyển niên giám điện thoại ở
đây chỉ còn quảng cáo về bánh pizza của tiệm này!
Trong một cuộc thi tuyển nhân viên
bán hàng, các ứng viên được yêu cầu trình bày về cách bán… đôi giày đang đi!
Các cách chào hàng: giày đã qua sử dụng nên được bán giá rẻ; sản phẩm bền tốt
với thời gian… đều bị loại. Thay vào đó, những ý tưởng: người sử dụng từng
gặp nhiều may mắn, hạnh phúc trong cuộc sống; đôi giày đã hiện diện trong
nhiều cuộc tiếp xúc các khách hàng tên tuổi… đều được đánh giá cao.
Hai ví dụ trên cho thấy, nghề bán
hàng ngày nay đòi hỏi nhiều hơn tính sáng tạo và linh hoạt, bên cạnh sự kiên
trì và nhẫn nại. Trên thực tế, các sản phẩm đều có giá trị hữu hình như nhau
nên giá trị vô hình tác động vào tình cảm, sự yêu mến của khách hàng mới làm
nên sự khác biệt. Vì thế, một sản phẩm trà túi lọc đã thêm vào các giá trị
“tái tạo năng lượng cơ thể, làm hưng phấn tinh thần” cho người làm việc văn
phòng, bên cạnh tính năng giải khát thông thường; sản phẩm bánh không chỉ để
ăn cho no bụng, để khoái khẩu mà còn giúp kết nối bạn bè trong những chuyến
đi xa, tăng thêm trí tuệ với những dưỡng chất bổ sung nào đó…
Nội lực làm nghề
Nhưng sáng tạo trong nghề bán hàng
không phải là dùng thủ thuật để qua mặt khách hàng. Bán hàng không nên là
nghề bàn mưu tính kế, mà phải hướng đến mục tiêu dài hạn: lòng mong muốn phục
vụ cuộc sống. Chính ý thức phục vụ xuyên suốt này sẽ làm nên người bán hàng
giỏi. Họ chân thành mong làm cho cuộc sống của khách hàng tốt đẹp hơn, doanh
nghiệp khách hàng làm ăn hiệu quả hơn…
Hiện nay, nghề bán hàng ở Việt Nam
vẫn chưa được xem trọng lắm. Nhiều công ty dễ dàng sa thải nhân viên bán hàng
vì cho rằng nguồn lực này không khó tuyển dụng, không cần đào tạo nhiều… Điều
này đã làm cho đội ngũ hành nghề bán hàng ở Việt Nam thiếu nội lực. Tức là họ
không tin vào giá trị bản thân mình; không tin sản phẩm, dịch vụ của công ty
cung cấp ra thị trường có thể mang lại giá trị cho khách hàng; họ cũng nghi
ngờ văn hóa và chính sách của công ty, từ đó chỉ cần bán được hàng chứ không
cần tạo dựng, duy trì uy tín của cá nhân và công ty.
Để bồi đắp nội lực này, người bán
hàng cần hiểu được cá nhân họ, công ty họ làm việc, sản phẩm/dịch vụ họ đưa
ra thị trường có thể mang đến giá trị gì cho khách hàng. Điều này có nghĩa,
trong quá trình tiếp cận khách hàng, họ không nên khẳng định sản phẩm/dịch vụ
hay công ty nào là hàng đầu. Thay vào đó, họ nên biết mình đang là “đại diện”
cho điểm mạnh và điểm yếu nào. Nói cách khác, thị trường không thể có sản
phẩm tốt tuyệt đối, chỉ có sản phẩm phù hợp với đối tượng.
Cho và nhận
Có vị khách nọ ghé quán cà phê một
chiều mưa. Anh ta hỏi chủ quán có bán đồ ăn không. Lúc này trong quán không
có nhân viên bếp (vì quán chỉ phục vụ cơm trưa văn phòng), phục vụ quán cũng
chưa đến giờ vào ca nhưng chủ quán vẫn nhã nhặn mời khách ngồi lại, rồi đội
mưa đi gọi thức ăn cho khách. Câu chuyện này cho thấy, người bán hàng phải có
tinh thần phục vụ khách hàng, chứ không phải tìm cách bán được hàng bằng mọi
giá. Đây chính là tinh thần “cho”, trước khi “nhận” trong nghề bán hàng.
Nếu chỉ bận tâm đến kết quả đạt
được, chẳng hạn tiền nhận được từ khách hàng, người bán hàng sẽ không chú tâm
vào chuyện chăm sóc, phục vụ các giá trị xứng đáng cho khách hàng. Họ chỉ
nghĩ đến những mánh khóe khai thác, chinh phục khách hàng. Họ không biết rằng
khách hàng rất dễ nhận biết điều này, bởi chúng thường được biểu hiện bằng
những thái độ tiêu cực như cố giải đáp mọi thắc mắc của khách hàng, thích hứa
hẹn cho xong chuyện…
Vì vậy, người bán hàng giỏi trước
hết phải có ý thức giúp đỡ người khác trong cuộc sống. Muốn vậy, họ cần có
khả năng quan sát và tiếp cận tốt, để thấu hiểu tâm lý đối tượng cần hỗ trợ.
Khả năng này sẽ đến từ thái độ biết lắng nghe và đặt câu hỏi. Nên hỏi nhiều
hơn nói và phải hỏi trước khi nói để có thông tin cho những câu hỏi tiếp
theo, để có thể trình bày vấn đề tốt hơn… Nhưng cũng tránh hỏi những câu
không cần hỏi, chẳng hạn “anh/chị muốn mua sản phẩm X (mắc tiền) hay sản phẩm
Y (rẻ tiền hơn)”, sẽ dễ khiến khách hàng bối rối vì phải chọn lựa, thay vì họ
tự quyết định việc mua hàng theo khả năng và nhu cầu riêng.
Quy luật vàng
Quy luật này nói rằng, người bán
hàng có đẳng cấp sẽ khiến khách hàng quên đi cảm giác đang bị thuyết phục mua
hàng. Điều này thật cần thiết khi phục vụ những khách hàng có vị thế xã hội,
bởi họ thích tự quyết định hơn là bị dẫn dụ mua sắm. Vì thế, người bán không
nên tiếp cận khách hàng bằng câu hỏi: “Anh/chị cần mua gì?”. Thay vì thế, hãy
đứng cách xa khách một khoảng cách nhất định, vừa đủ để có mặt hỗ trợ khi
phát hiện thấy khách có ý định mua hàng. Lưu ý rằng cần chọn đúng thời điểm
khách cần mua hàng để tiếp cận. Tiếp cận sớm quá có thể khiến khách hàng có
cảm giác bị làm phiền; nhưng họ sẽ mất đi “nhiệt tình” mua sắm nếu người bán
chọn không đúng thời điểm tiếp cận. Các dấu hiệu sau đây giúp nhận biết khách
hàng đã vào đúng… khoảnh khắc cần mua sắm: đảo mắt tìm người phục vụ; mân mê,
săm soi mãi một món hàng; chần chừ khi chọn lựa giữa các sản phẩm; trao đổi
với người đi cùng…
Hoặc người bán cũng có thể tiếp
cận khách hàng bằng các chọn lựa: “Anh/chị là khách hàng cũ hay mới?”. Nếu là
khách hàng cũ, “Chúng tôi có chương trình ưu đãi dành cho khách hàng trung
thành…”. Ngược lại, “Cửa hàng đang có khuyến mại dành cho khách hàng lần đầu
đến mua sắm…”. Ở đây, người bán không hề đề cập đến chuyện mua hàng của
khách, nhưng vẫn là đang tìm cách thuyết phục khách mua hàng.
Bên cạnh đó, một người bán hàng
giỏi sẽ luôn biết nắm bắt, đọc hiểu các tín hiệu của ngôn ngữ cơ thể không
ngừng phát ra từ khách hàng. Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh: con
người có thể điều khiển lời nói bởi nó thể hiện ý thức, nhưng ngôn ngữ cơ thể
thì không bao giờ nói dối vì nó xuất phát từ tiềm thức. Vì thế, khả năng đọc
ngôn ngữ cơ thể của khách hàng có thể giúp người bán hàng đo được năng lực
hành nghề của mình. Chẳng hạn, khách hàng từ chối mua sản phẩm vì không
thích, không đúng thời điểm hay không có khả năng tài chính. Các dấu hiệu sau
đây cho thấy khách hàng đang… thiếu nhất quán trong lời nói và suy nghĩ trong
đầu: đưa tay chạm vào cơ thể họ; nói nhỏ nhẹ, ngập ngừng; điệu bộ lóng ngóng;
ánh mắt tránh nhìn vào người bán hàng…
Trong nghề sale, bạn càng giỏi tâm
lý bao nhiêu, bạn càng có cơ hội gặt hái thành công bấy nhiêu.
|
No comments:
Post a Comment